اوتیسم یا درخودماندگی، نوعی اختلال رشدی (از نوع روابط اجتماعی) است که با رفتارهای ارتباطی و کلامی غیرطبیعی مشخص می‌شود. علائم این اختلال تا پیش از سه‌سالگی بروز می‌کند و علّت اصلی آن هنوز ناشناخته است. به کسانی که این اختلال را دارند اوتیستیک یا درخودمانده گفته می‌شود. این اختلال در پسران شایع‌تر از دختران است. وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سبک زندگی و سطح تحصیلات والدین نقشی در بروز اوتیسم ندارد. این اختلال بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی تأثیر می‌گذارد.
در ابتلا به اختلالات طیف اوتیسم تنها یک عامل واحد نقش ندارد، مطالعات دو قلویی نقش عوامل ژنتیک را برجسته می‌داند، عوامل پیش از تولد و هنگام تولد هم می‌توانند در ابتلا به این اختلال نقش داشته باشند، از دیگر عواملی که در ایجاد اختلال طیف اوتیسم مؤثر هستند، می‌توان به سن بالای والدین در هنگام تولد فرزند، خونریزی مادر هنگام بارداری، دیابت بارداری، فرزند اول خانواده بودن، آسیب‌های بدو تولد، مشکلات تنفسی، وزن پایین نوزاد، ناهنجاری‌های مادرزادی، ناسازگاری عامل RH یا سیستم گروه خونی و بیلی روبین بالا اشاره کرد، این عوامل احتمال بروز این اختلال را در تعامل با استعداد ژنتیکی افزایش می‌دهند.
اوتیسم از چند سالگی ظاهر می‌شود؟
بسیاری از مادران این سوال را دارند که فرزندم رشد نرمالی داشت، اما نمی‌دانم چرا به یکباره به اوتیسم مبتلا شد؟ در حقیقت آغاز بروز علائم اوتیسم زیر سه سال است اما ممکن است مادر متوجه آن نشود یا آن را کم‌اهمیت بداند. به‌طوری که کودکی که به ظاهر در حال طی کردن روند نرمال تکاملی و رشدی است، به‌ناگاه علائمی بروز می‌دهد که به آن علائم زودرس ابتلا به اوتیسم گفته می‌شود.
مثلا کودکان نرمال در دو ماهگی (هشت هفتگی) لبخند اجتماعی دارند، یعنی وقتی مادر را می‌بینند لبخند می‌زنند اما در کودکانی که بعدا مبتلا به اوتیسم می‌شوند این لبخند ممکن است وجود نداشته باشد. یا مثال دیگر این است که کودکان نرمال از حدود هشت ماهگی اضطراب غریبگی دارند و حتی در آغوش پدر و مادر، نسبت به غریبه‌ها عکس‌العمل نشان می‌دهند، در‌حالی که کودکان اوتیسم این حالت را ندارند.
اختلالات طیف اوتیسم در کمین پسران
اختلالات طیف اوتیسم در پسران چهار برابر دختران است، در نمونه‌های بالینی دختران بیشتر مبتلا به اختلالات کم توانی ذهنی هستند.
در سال‌های ۹۱ تا ۹۳ برنامه پایلوت غربالگری اوتیسم در پنج استان کشور شامل خوزستان، قم، کرمان، همدان و خراسان رضوی انجام شده است، طبق آمار به دست آمده یک درصد از جمعیت کشور از اختلالات طیف اوتیسم رنج می‌برند.
اختلالات طیف اوتیسم اغلب مزمن هستند و شدت و سیر بیماری متغیر است. کودکانی که بهره هوشی بالای ۷۰ دارند و آنهایی که تا سن پنج تا هفت سالگی از زبان ارتباطی استفاده کرده‌اند بهترین سیر بیماری را دارند، مداخلات رفتاری فشرده زودرس اثر‌های مثبت و عمیقی در بسیاری از موارد در اختلالات طیف اوتیسم داشته است، در برخی موارد هم این مداخلات در بهبود و عملکرد متوسط این افراد موثر بوده‌اند، رفتارهای تکراری اغلب سخت درمان می‌شوند با وجود این اگر اعضای خانواده حمایت لازم را از کودکان اوتیستیک داشته باشند روند درمان پیشرفت می‌کند.
از جمله اهداف درمان کودکان اوتیستیک می‌توان به بهبود رفتارهای کلیدی برای افزایش تعاملات اجتماعی، فراهم آوردن شرایط ادامه تحصیل این کودکان در مدارس عادی، رشد روابط با همسالان و افزایش مهارت‌های بلند مدت در زندگی مستقل اشاره کرد، والدین هم باید آموزش‌های روانی لازم را برای تعامل با این کودکان ببینند.
درمان‌های دارویی نقشی مؤثر در تخفیف علائم رفتاری مختل کننده دارند، هدف از درمان دارویی، کنترل پرخاشگری، رفتارهای آسیب زننده به خود، بیش‌فعالی و نقص توجه است. موسیقی درمانی هم در پیشبرد ارتباط و بیان کودکان اوتیستیک مؤثر است، یوگا هم نقشی مؤثر در بهبود توجه و کاهش فعالیت کودکان اوتیستیک دارد.
اوتیسم به معنای کم‌هوشی است؟
باید بدانید که ابتلا به اوتیسم لزوما به معنای کم‌توانی ذهنی یا پایین بودن هوش نیست. باوجود اینکه دو‌سوم کودکان اوتیسم درجاتی از کم‌توانی ذهنی دارند اما یک‌سوم آنها می‌توانند هوش نرمال و حتی بالاتر از نرمال داشته باشند. به‌علاوه برخی کودکان مبتلا به اوتیسم توانمندی‌هایی خاص دارند. افرادی را در این گروه می‌بینیم که اگرچه نمی‌توانند تکلم درستی داشته باشند اما می‌توانند کتاب بخوانند. اوتیسم، از کم‌توانی ذهنی کاملا متفاوت است. کودکان مبتلا به اوتیسم صرفا کودکان متفاوت با نیازهای ویژه هستند.
از کجا بدانیم کودک‌مان اوتیسم دارد؟
برای بررسی دقیق‌تر درباره تشخیص بیماری اوتیسم حتما باید به متخصص مراجعه کنید اما اگر حداقل نیمی از علائمی که در ادامه خواهیم گفت را در فرزند خود دیدید باید حتما برای بررسی‌های بیشتر اقدام کنید. اینها علائمی هستند که در کودکان مبتلا به اوتیسم دیده می‌شوند؛ عدم برقراری تماس چشمی یا تماس چشمی محدود، عدم توانایی برقراری رابطه با اطرافیان، پرهیز از در آغوش کشیده شدن و در آغوش کشیدن.
عدم واکنش عاطفی نسبت به اطرافیان، مشکلات شدید تکلمی، مشکل در بیان نیازها، استفاده از اشارات و حرکات به‌جای کلمات، قشقرق به‌پا کردن و پریشانی بی‌دلیل، اصرار به قرار گرفتن در وضعیت یکنواخت و مقاومت در مقابل تغییرات مختلف در زندگی روزمره، تکرار کلمات یا جملات دیگران، خنده و گریه بی‌دلیل یا اضطراب و نگرانی بدون علت مشخص، فقدان مهارت بازی با اسباب‌بازی‌ها.
علاقه زیاد به چرخیدن و تاب خوردن، احساس درد کمتر یا بیشتر از حد معمول، نترسیدن از خطرات و پرجراتی اغراق‌آمیز، عدم پاسخ به صحبت‌ها یا صداها (به‌طوری که به‌نظر می‌آید ناشنوا هستند، اگرچه مشکل شنوایی وجود ندارد)، ناتوانی هوشی در 70درصد این کودکان اوتیسم، داشتن برخی توانایی‌های خاص و متمایز از دیگران در برخی کودکان. این نشانه‌ها متناسب با سن، شدت اختلال و برخی عوامل دیگر ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشند، اما لازم است اگر متوجه تفاوت در مراحل رشد کودک خود شدید حتما به این علائم توجه داشته باشید.
درمان اوتیسم
تا کنون هیچ روش قطعی‌ای برای درمان مبتلایان به اوتیسم یافته نشده‌است. کارآمدترین روش درمانی، توانبخشی است. برای آنکه بهترین سرویس را به یک کودک مبتلا به اوتیسم ارائه دهیم، باید به موارد زیر توجه نماییم:
کودک ما حتماً باید توسط یک فوق تخصص روانپزشکی اطفال و یک متخصص مغز و اعصاب اطفال ویزیت شود.
به‌طور فشرده و ترجیحاً هر روز تحت خدمات گفتاردرمانی و کاردرمانی قرار گیرد.
لازم است والدین و مربی کودک روش‌های مناسب تقویت مهارت‌های ارتباطی کودک را از طریق مطالعه کتاب‌های مرتبط یا به وسیلهٔ جلسات مشاوره‌ای که کاردرمانی کودک برگزار می‌کند، فرا بگیرند.
ارزیابی وضعیت حسی - حرکتی کودک به وسیله کارشناسان کاردرمانی صورت پذیرد و در صورت لزوم جلسات کاردرمانی ذهنی کودک به‌طور منسجم برگزار گردد.
موسیقی درمانی، راهکاری برای ارتباط با کودکان اوتیسم است. نقاشی و قصه گویی نیز یکی از روش‌های مؤثر تربیت کودکان اوتیسم است و پدران و مادران باید در یک‌گوشه اتاق نشسته و کتاب‌های قصه متناسب با سن کودک را با صدای بلند و دلنشین برای علاقه‌مندی آنان بخوانند.
همچنین بخوانید:
تعریف‌ها
اوتیسم، یک اختلال رشدی مغزی است که به وسیله آسیب در تقابلات (مداخلات) اجتماعی و ارتباط و همچنین رفتارهای تکراری و ویژه تقسیم‌بندی می‌شود. این علایم همگی پیش از سه سالگی کودک ایجاد می‌شود. اوتیسم بسیاری از بخش‌های مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این که چطور این اتفاق رخ می‌دهد، هنوز درک نشده‌است.
اختلال طیف اوتیسم (ASD) همچنین شامل سندرم آسپرگر و (PDD_NOS) می‌شود که علایم و نشانه‌های خفیف‌تری دارند.
اوتیسم یک نشانه ژنتیکی قوی نیز دارد که البته بسیار پیچیده‌است و به وسیله تقابل بین ژنی (گروهی از ژن‌ها) یا گاهی جهش ژنی ایجاد می‌شود.
در موارد نادری، اوتیسم به‌طور قوی، با آسیب‌های اولیه در دوره رشد مرتبط است که این عوامل شامل: فلزات سنگین موجود در جو، حشره کش‌ها و واکسینه دوران کودکی می‌باشند که البته فرضیه واکسینه به‌طور زیستی رد شده‌است و شواهد اندکی در تأیید آن وجود دارد.
شیوع (ASD) شش در هزار است و در مردان چهار برابر بیش از زنان وجود دارد. تعداد افراد مبتلا از سال ۱۹۸۰ میلادی تاکنون شدیداً در حال افزایش است و این امر می‌تواند به دلیل بهبود تشخیص و آیتم‌های بالینی باشد؛ ولی این پرسش که آیا شیوع نیز افزایش یافته‌است، همچنان جای تحقیق دارد.
والدین، معمولاً به علایم موجود در دو سال ابتدایی زندگی فرزندشان توجه می‌کنند و مداخلات رفتاری شناختی زود هنگام می‌تواند به کودک کمک کند تا مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی و حمایت‌های فردی را کسب کند. البته عده اندکی از این کودکان به این سطح رشدی می‌رسند.
فرهنگ برخورد با اوتیسم رشد کرده‌است، به‌طوری‌که برخی در پی درمان ویژه هستند و برخی معتقدند که به این پدیده باید به چشم یک تفاوت و نه اختلال نگریست.
[ بازدید : 150 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما :
]
